स्टॅच्यू ऑफ युनिटी ही जगातील सर्वात उंच पुतळा आहे, जो भारताचे स्वातंत्र्यसैनिक आणि ‘लोहपुरुष’ सरदार वल्लभभाई पटेल यांच्या सन्मानार्थ उभारण्यात आला आहे. गुजरातमधील नर्मदा जिल्ह्यात सरदार सरोवर धरणाजवळ ही भव्य प्रतिमा उभी आहे.
भूतकाळ: स्टॅच्यू ऑफ युनिटीची घोषणा २०१० मध्ये झाली आणि त्याचे बांधकाम २०१४ मध्ये सुरू झाले. ३१ ऑक्टोबर २०१८ रोजी, सरदार पटेल यांच्या जयंतीनिमित्त पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी त्याचे उद्घाटन केले. हा पुतळा १८२ मीटर उंच असून त्याचे डिझाइन भारतीय शिल्पकार राम व्ही. सुतार यांनी केले आहे.
वर्तमान: आज स्टॅच्यू ऑफ युनिटी हे एक प्रमुख पर्यटनस्थळ बनले आहे. येथे पर्यटकांसाठी संग्रहालय, दृष्टीकोन गॅलरी, एकता उद्यान, व्हॅली ऑफ फ्लॉवर्स आणि नर्मदा नदीकाठचे पर्यावरणपूरक उपक्रम उपलब्ध आहेत. जगभरातून लाखो लोक दरवर्षी येथे भेट देतात.
संरक्षणाचे महत्त्व आणि उपाय: या पुतळ्याचे दीर्घायुष्य व सौंदर्य टिकवण्यासाठी खालील उपाय महत्त्वाचे आहेत:
- संरचनात्मक देखभाल: तांबे व स्टीलचे संरक्षण करण्यासाठी नियमित तपासणी व देखभाल.
- पर्यावरणीय उपक्रम: परिसरातील हरित क्षेत्र टिकवणे, जलसंवर्धन आणि पर्यावरणपूरक पर्यटन प्रोत्साहन.
- पर्यटक व्यवस्थापन: गर्दी नियंत्रण, ऑनलाइन बुकिंग आणि सुविधांची शिस्तबद्ध व्यवस्था.
- संशोधन व शिक्षण: संग्रहालय आणि माहिती केंद्राद्वारे सरदार पटेल यांचे योगदान पुढील पिढ्यांपर्यंत पोहोचवणे.
- डिजिटल वारसा: 3D स्कॅनिंग, आभासी टूर आणि माहितीपटांद्वारे जागतिक पातळीवर प्रसिद्धी.
या उपायांमुळे स्टॅच्यू ऑफ युनिटी भारताच्या राष्ट्रीय एकतेचे प्रतीक म्हणून पुढील शतकांपर्यंत टिकून राहील.